De uurtjessprokkelaar over de inkomstenverrekening
Tweede blog
“De uurtjessprokkelaar over de inkomstenverrekening”
Beste De Bijstandsblogger,
Je weet dat ik ervan hou om brieven naar mezelf te sturen. Of eigenlijk stuur ik graag brieven over mijn ervaringen met de bijstand, naar een groter geheel. Voor mij ben jij dat grotere geheel. Ik vind het fijn dat ik weet dat jij mij altijd zult begrijpen.
Dit is mijn tweede blog, in het vorige heb ik al uitgelegd dat het dodelijk vermoeiend kan zijn om in de bijstand te zitten. Toen was er een klein intermezzo op mijn blog. Maar De Bijstandsblogger heeft niet stil gezeten. De Bijstandsblogger was afgelopen herfst bij het simpel switchen festival in Ede en heeft daar gesproken over de inkomstenverrekening en heeft een bijbehorende uitkeringsspecificatie laten zien. En onlangs (30 mei 2022) was De Bijstandsblogger met de FNV op de tribune in de Tweede Kamer om een gesprek bij te wonen over de chronisch zieken en arbeidsbeperkten in de bijstand.
Deze keer wil ik het hebben over de inkomstenverrekening, iedere bijstandsgerechtigde die parttime betaald werk verricht, of recht heeft op een andere aanvullende uitkering, krijgt hiermee te maken. Je hebt naast je andere “inkomen” dus recht op een uitkering van de bijstand.
Sinds ik in de bijstand zit, dat is in deze gemeente bijna 9 jaar, verricht ik parttime betaald werk. Ik vind het erg belangrijk om betaald werk te verrichten. Dat is in het bijstandssysteem helaas niet altijd even eenvoudig. Het systeem is behoorlijk gericht op snelle uitstroom. En naar mijn idee minder op langdurig parttime betaald werk verrichten.
Let op! Dit is een mening en het gaat over mijn ervaring in deze situatie. Dit is namelijk een blog over mijn ervaring met de bijstand. Het komt erop neer dat ik vanwege medische redenen niet fulltime kan werken en daardoor langdurig afhankelijk ben van bijstand. Vandaar weer de brug naar de bijeenkomst van vanmorgen.
Sinds start van de participatiewet in 2015, is het veel moeilijker geworden om Wajong aan te vragen. Daarom zit er een grote groep (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte mensen in de bijstand (of in de participatiewet), terwijl zij daar eigenlijk niet thuishoren. Die groep hoort daar niet thuis omdat het voor die groep vrij lastig is om volledig uit te stromen. De participatiewet is er naar mijn idee op gericht om er zo kort mogelijk in te zitten en zo snel mogelijk door te stromen naar volledige uitstroom. Er zit echter een grote groep mensen langdurig in de bijstand.
Ik ga nu weer even verder over de inkomstenverrekening
De inkomstensverrekening is een van de hoofdoorzaken waarom in de bijstand zitten voor mij zo vermoeiend is en veel stress oplevert.
Maar wat is inkomensverrekening eigenlijk?
De uitleg is simpel:
Inkomsten: loon uit werk.
Verrekening: een som van plussen en minnen waarbij er iets af gaat of er iets bijkomt.
Dus stel: je verdient met je betaalde werk 500 euro per maand, dan krijg je een aanvulling van ongeveer 500 euro van de bijstand.
En kan je gewoon rustig zonder stress verder met je leven.
Simpel, dat zullen alleen de mensen zeggen die nooit met dit systeem te maken hebben gehad.
Want het is helemaal niet simpel, het is ontzettend ingewikkeld. Je moet bijna een boekhouder zijn en dan nog is het niet te begrijpen.
De problemen zijn het ergste als je te maken hebt met wisselende inkomsten. En als je door je situatie te maken hebt met verschillende regelingen. In mijn geval is dat wisselende inkomsten uit betaald werk en inkomensvrijlating.
Wat zijn de problemen:
Een groot gedeelte van de mensen in de bijstand dat parttime werkt, zo ook ikzelf, heeft te maken met tijdelijke flexcontracten waarbij het inkomen wisselt en ook nog eens per week wordt uitbetaald. Hierdoor ben je nooit in staat om het inkomen uit werk op de eerste van de maand door te geven. Want de week valt (bijna nooit) op de eerste of laatste dag van de maand.
Volgens het systeem geef je je inkomen dus altijd te laat door. De computer van de inkomstenverrekening bijstand moet iets verzinnen; dat heet ‘een schatting’. Op de uitkeringsspecificatie heet dit echter: ‘inkomen loon klant’. Alles heet altijd ‘inkomen loon klant’, anders worden die, niet mijn woorden, uitkeringsspecificaties “te ingewikkeld”. Nu komt de gemeente dus weg met een vaag en niet transparant systeem omdat het anders “te ingewikkeld” wordt.
Het werkelijke verdiende bedrag is nooit makkelijk terug te vinden, want daar gaat dan weer vakantiegeld vanaf en in mijn geval een inkomensvrijlating. Daar staat alleen een bedrag wat er afgaat, er staat nergens hoe dit bedrag is opgebouwd en over welke periode dit bedrag gaat. Het inkomen dat je doorgeeft is dus heel moeilijk en in het ergste geval gewoon niet terug te vinden. Het is dus ook bijna onmogelijk om een eventuele fout terug te draaien. Omdat het voor mij (en helaas vaak ook voor de inkomensconsulent), onduidelijk is wat er is gebeurd. Dit heeft ook te maken met – heb ik mij laten vertellen – het systeem waarin de inkomensconsulenten je inkomen doorgeven. Dit is een nogal log en gammel systeem.
Nu kom je bij mijn volgende frustratiepunt in de bijstand: communicatie. Als je iets niet begrijpt of bijvoorbeeld een berekening wil van hoe het bedrag is opgebouwd, dan wordt daar heel moeilijk over gedaan. De mensen bij de helpdesk van de gemeente zijn aardig, daar gaat het niet om, maar ze weten vaak te weinig. Bij de gemeente wordt het gedeelte over de inkomstenverrekening geregeld door de inkomensconsulent, dat is iemand anders dan je vaste contactpersoon. De klantmanager of klantbegeleider, dit heet bij iedere gemeente weer anders, is iemand anders en daarvan heb je wel een direct nummer.
Van de inkomensconsulent heb je nooit een direct email adres of telefoonnummer. Daardoor loopt de communicatie ontzettend traag en ingewikkeld. En als er een probleem is met de inkomstenverrekening. Is het heel lastig om terug te halen waar het probleem zat.
Ik was inmiddels helemaal murw geslagen dat ik niet meer de motivatie had om nog een keer te mailen of te vragen, en dat is mijn laatste frustratie: het wordt zo ingewikkeld gemaakt dat je heel veel doorzettingsvermogen moet hebben om dingen duidelijker te krijgen. Hierdoor heb je veel stress en het kost erg veel energie, en het levert ook nog eens weinig op.
Je voelt je vaak niet serieus genomen, of je probleem wordt gebagatelliseerd. Het is nu toch opgelost? Of er wordt gewoon doodleuk gezegd dat het probleem is opgelost als je maar vaste uren hebt bij je werkgever. Dat probleem is er “nou eenmaal” met wisselende inkomsten. Of als er een te laag bedrag is uitgekeerd, dan heb je dat al in dec gekregen, dus dan had je dat kunnen weten. Hierdoor krijg je op een gegeven moment het gevoel dat jij zeurt, of iets raars hebt gedaan. Terwijl je juist je best doet om te werken en dat de gemeente voor jou ook een lagere uitkering uitkeert. Deze mentaliteit bij de gemeente verandert gelukkig langzamerhand Nogmaals deze problemen zijn het ergst als je te maken hebt met flexcontracten met wisselende inkomsten. Ik ontvang inmiddels gelukkig vaste inkomsten dus de schommelingen in mijn inkomsten zijn iets minder geworden in vergelijking met een jaar geleden.
De mogelijke problemen die kunnen ontstaan met de inkomstenverrekening voor mensen met een beperking staat ook in het rapport van Optimalisic “als verrekenen een beperking wordt” Toen ik dit rapport las was het voor mij “Een feest der herkenning, alleen was het voor mij geen feest.” Omdat De Bijstandsblogger bezig is om uit de bijstand te komen, zijn er binnenkort tegels te koop met allerlei wijsheden rondom het bijstandssysteem.
Hang ze op, lijst ze in, geef ze cadeau als relatiegeschenk, sla ze kapot met een hamer, of sponser De Bijstandsblogger gewoon, het kan allemaal. Over die hokjes doet De Bijstandsblogger nooit moeilijk.
Maar om het blog toch positief af te sluiten: er is inmiddels aandacht voor het probleem.
Het grote fundamentele belang van ervaringsdeskundigheid wordt erkend onder andere in het verdrag van de VN Handicap. Nu de ervaringsdeskundigheid nog uit de VVV-bonnencultuur halen. Als die ervaringsdeskundigheid zo belangrijk is, moet je er ook gewoon je huur mee kunnen betalen
In meerdere gemeentes loopt/ of heeft een experiment gelopen naar de bijstand, waarbij mensen in sommige gemeentes ook een gedeelte van hun inkomen kunnen houden.
Alleen ben ik als De Bijstandsblogger soms nog echt in shock over hoe weinig mensen dingen weten over het systeem, terwijl ze wel in de tweede kamer zitten en over dit beleid gaan. Maar goed, dat betekent alleen maar dat De Bijstandsblogger dus nog niet is uitgeschreven en dat er nog meer dan genoeg werk te verzetten valt. Want we zijn er nog lang niet, het is een druppel op de gloeiende plaat. En door de hogere energiekosten en inflatie zullen steeds meer mensen in armoede raken.
Ik wil afsluiten met de opmerking dat fundamentele kennis ontbreekt. Tegelijkertijd leeft een grote groep mensen in de bijstand met constante dreiging dat het fundament onder hun voeten uit wordt geslagen. Hun bestaanszekerheid staat onder constante druk. Te lang een te laag inkomen hebben is als overleven op een evenwichtsbalk. Aangezien ik al moeilijk loop kan ik helaas niet koorddansen. En u waarschijnlijk ook niet. Dus ik zou zeggen maak die balk wat breder. Daarmee beginnen is heel simpel, verhoog de bijstandsuitkering en het minimumloon.
Hartelijke groet,
Eva Beerekamp de oprichter van De Bijstandsblogger.com
Beste De Bijstandsblogger,
Ik wil dit blog graag beginnen met een brief aan mezelf.
Ik dacht aan de tijd voor dat jij er was. Aan de tijd voor De Bijstandsblogger, aan de tijd voor dat jij nodig was. Aan de tijd voor dat je het gevoel had dat jij je altijd moest verantwoorden.
Voordat je het gevoel had dat je je moest wapenen tegen vragen als: Ja maar hoe ben jij hier dan terecht gekomen? Weet je wel dat je eigenlijk gratis geld krijgt? Ja maar wij betalen hier belasting voor hoor. Of nog erger: dat je het geld van hardwerkende mensen afpakt.
Iedereen die zich heeft verdiept in de toeslagenaffaire weet dat het ook andersom kan zijn. De overheid kan ook het geld van hardwerkende onschuldige mensen kan afpakken. En hun ontnemen van hun rechten. De belastingdienst is in deze dus niet de beste leerling van de klas, maar een groot monster, die als je hem probeert te verslaan, onzichtbaar blijkt te zijn omdat je niet weet bij wie je moet zijn. Het ligt in ieder geval nooit aan de instantie, maar altijd aan de burger. Dus je moet morgen terugbellen of volgende week, of toch nog meer informatie toesturen waar geen antwoord op komt.
Ik zit zelf al 10 jaar aanvullend in de bijstand en ik wilde eigenlijk met een simpele zin zeggen dat ik er klaar mee was. Klaar met mij constant te moeten verantwoorden. Ik heb gewoon recht op een bijstandsuitkering. Net zoals iedereen daar recht op heeft. Punt uit, geen gezeik of gezeur verder. Maar op een bepaalde manier lukte dat nog niet, je wilde uitleggen dat het in jouw situatie toch wat ingewikkelder lag. Dat je hier niet "zo maar" was. Dat je niet niets deed. Sterker nog dat je eigenlijk een hele harde werker was.
Ik zal het proberen uit te leggen: veel mensen die niet in de bijstand zitten begrijpen misschien niet hoe dodelijk vermoeiend het is om in de bijstand te zitten. Dat je steeds moet aantonen dat je ergens recht op hebt. Dat de inkomensverrekening zo ingewikkeld is dat het voor schommelingen in je inkomen zorgt. Dat die schommelingen soms zo groot zijn dat je in een enkel geval je huur niet kan betalen. Dat je het gevoel hebt dat je nergens bij hoort en dat dat ook nog eens je eigen schuld is. Dat je tegelijkertijd weet dat het onzin is omdat je gewoon recht hebt op de bijstand. Dat je geen zwak of kwetsbaar persoon bent, maar dat het systeem wel maakt dat je je in een kwetsbare en zwakke positie bevindt. Dat je vindt dat het systeem en de bijstand erop gericht moeten zijn hoe je mensen sterker moet maken in plaats van zwakker en dat er daarin juist buiten de hokjes gedacht moet worden. En dat ik hierin met al mijn ervaring een steentje aan kan bijdragen. En dat je moet weten dat het nooit mijn hobby of carrièredoel is geweest om 10 jaar aanvullend in de bijstand te zitten.
Dat is waarom dit blog er is, en dat is waarom ik de komende tijd wat dingen uit het leven van een bijstandsgerechtigde met jullie wil delen.
